دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی فرهنگی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات
چکیده
این مقاله تلاشی است برای بررسی رویکرد نظری مرتن در باب جامعه‌شناسی علم. در ابتدا و پس از پرداختن به بیان مسئله و اهداف پژوهش، به ابعاد و لایه‌های فکری این اندیشمند در حوزه جامعه‌شناسی علم و به‌خصوص اخلاق علم پرداخته می‌شود. مرتن برمبنای دیدگاه کارکردگرایی خود علم را نهاد یا خرده‌نظام اجتماعی می‌داند که با دیگر نهادها یا خرده‌نظام‌های فرهنگی و اجتماعی جامعه در تعامل است. در این راستا، او به بررسی نهادها و شرایط به‌وجود آمدن علم می‌پردازد و این شرایط را در دو عرصه بیرونی و درونی علم تحلیل می‌کند. وی با تأکید بر اخلاقیات علم، آن را مجموعه پیچیده‌ای از ارزش‌ها و هنجارهایی می‌داند که با یک دانشمند همراه است. از آنجا که دارای ارزش نهادی هستند دارای مشروعیت نیز هستند. او این اخلاقیات را الزامات نهادی می‌نامد. از نظر مرتن، جامعه‌شناسی علم رویکردی با برد متوسط است. او با تأکید بر این امر از کلان‌نگری معرفت‌شناختی فلسفه علم و خردنگری تاریخ تفکرات علمی دوری می‌جوید. این پژوهش به استناد از منابع و کتب علمی که مرتن به رشته تحریر درآورده است و یا اندیشمندانی که از او تاسی گرفته‌اند، انجام شده است.
Ph.D. in Cultural Sociology, Azad University, Science Research Branch
چکیده [English]
This paper attempts to discuss the Merton’s theoretical approach toward the sociology of science. First the paper discusses the issue and objectives of research and afterward his intellectual dimensions and layers on the sociology of science particularly the ethics of science are presented. Based on Merton’s functionalism approach the science is considered as an institute or subsystem which interacts with other social and cultural institutions or subsystems in the society. In this respect, he explores the institutions and conditions which deal with the creation of science and analyzes these conditions in terms of external and internal aspects of science. With an emphasis on the ethics of science, he considers it as a complex set of principles and norms which are linked to the scientist. Since these norms possess instructional values, therefore, they are considered legitimate. He calls them, the institutional requirements. According to Merton the sociology of science is a medium-range approach. With an emphasis on this belief, he avoids the macro-epistemology of philosophy of science and micro-thinking regarding the history of scientific thinking. This paper is based on the scientific books and resources which are written by Merton or the scientists who have been influenced by him.
ابتدای صفحه