2024-03-28T20:21:08Z
https://rahyaft.nrisp.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=388
رهیافت
1027-2690
1027-2690
1390
21
48
توسعه چهارچوبی برای ارزیابی عملکرد اعتبارات پژوهشی کشور
محمد
عباسی
مریم
اشرفی
از اواخر دهه 1980، اثربخشی و پاسخگویی بودجـه بخـش دولتی در کلیه بخشها شامل حوزه تحقیق و توسـعه، دغدغـه محوری بیشتر کشورهای پیشـرفته بـوده اسـت. در ایـن راسـتا دولتها موظفند در زمینه عملکرد برنامههای تحقیق و توسعه،به پرداخت کنندگان مالیات پاسخگو باشند. در پاسـخ بـه ایـن وظیفه حیاتی، تلاشهـای جـدی در زمینـه بهبـود روشهـای سنجش عملکرد برنامههای تحقیق و توسـعه صـورت گرفتـه و تأکید فزایندهای بر شاخصهای ارزیابی به وجود آمده است. در ایران نیز هر چند درصدی از بودجه عمومی کشـور کـه صرف هزینههای پژوهش و فناوری مـیشـود نسـبت بـه کـل بودجه، رقمی ناچیزی است، اما با توجه به اهمیـت پـژوهش و فناوری در حل مشکلات کشور و توقعی که از آن بـرای ایفـای نقش اهرمی در توسعه ملی میرود، طـی چنـد سـال گذشـته تأکید زیادی بر ارزیابی عملکرد این بودجهها از بـاب کـارایی و اثربخشی نیـز شـدهاسـت. در همـین راسـتا، مجلـس شـورای اسلامی در بند 26 قانون بودجه سال 1388، کلیه دستگاههای اجرایی را مکلف به گزارشدهی از عملکرد بودجههای پژوهشی خود کرد و وزارت علوم، تحقیقات و فنـاوری نیـز موظـف شـد گزارشهای مزبور را جمعبندی و به شکل جامعی بـه مجلـس ارائه نماید. در این مقاله، مدل و شاخصهای ارزیابی بهگونهای طراحی شده است که از یکسو کلیه دستگاههای اجرایی کشور بتوانند براساس مفاد آن (انعطافپذیری و قابلیت کاربرد در حوزههـای تخصصی مختلف) ارزیابی طرحهای پژوهـش و فناوری خود را سازماندهی نمایند و از سوی دیگر، با جمعآوری اطلاعات آنهـا در قالـب سیسـتم ملـی مـدیریت اطلاعـات تحقیقـاتی کشـور (سمات)، سیاسـتگذاران ملـی هـم بتواننـد تصـویر روشـنی از ورودیها، خروجیها، دستاوردها و تأثیرهای پژوهش و فناوری کشور داشته باشند و نتایج آن را در بهبود مداوم سیاستهـای اتخاذ شده به کاربرند.
اعتبارات پژوهشی
ارزیابی عملکرد
دس،تاورد پژوهشی
آثار پژوهش
2011
03
21
https://rahyaft.nrisp.ac.ir/article_13504_af6bff571703ee4982a82561a556f313.pdf
رهیافت
1027-2690
1027-2690
1390
21
48
نگاهی به عملکرد اعتبارات تحقیقاتی مشمول بند 26 قانون بودجه سال 1388 کشور
محمد
مهدی نژاد نوری
سیدحسن
قدسی پور
مهدی
پاکزاد
نقش علم و فناوری در راستای پیشرفت و توسعة کشورها موضوعی اجتناب ناپذیر است و اهمیت توسعة علم و فناوری در جهان اطلاعاتی امروز امری بدیهی است. در واقع میتوان تولید علم و فناوری را از مهمترین عناصر رشد و توسعة همه جانبة کشورها به حساب آورد. موفقیت در توسعة علم و فناوری نیازمند برنامه ریزی های کلان است، اصولاً دربرنامه ریزی، ابتدا بایستی وضعیت موجود به خوبی شناسایی و سپس براساس چشم انداز طراحی و برای رسیدن به اهداف مورد نظر برنامه ریزی عملیاتی انجام شود. با توجه به اهمیت این مسئله، بر اساس بند 26 قانون بودجه 1388، کشور، چگونگی هزینه کرد اعتبارات تحقیقاتی تخصیص یافته به دستگاههای اجرایی، دانشگاه ها و پژوهشگاه های کشور با استفاده از شاخصهای ورودی، خروجی و دستاورد مورد ارزیابی قرار گرفت. بررسیها نشان داد در سال 1388، براساس اطلاعات تأئید شده توسط دستگاهها، حدود 47 درصد کل بودجة پژوهشی تخصیص یافته به صورت حقوق به پژوهشگران و سایر پرسنل پرداخت میشود، در مجموع حدود 12146 طرح پژوهشی مصوب شده است، تعداد 35327 مقالة علمی در نشریه های داخلی و بین المللی منتشر شده و 140 اختراع در دفاتر ثبت اختراع داخل و خارج از کشور به ثبت رسیده است، همچنین تعداد 251 مورد نمونه سازی محصول یا خدمت و تعداد 122 مورد پایلوت جهت تولید نیمه صنعتی ایجاد شده است. در این مقاله، نتایج ارزیابی به طور مفصل ارائه شده است به این منظور ابتدا رویکردهای ارزیابی عملکرد پژوهش و فناوری تشریح شده، در ادامه مدل ارزیابی ارائه شده است و عملکرد پژوهش و فناوری در سال 1388 در قالب سه طبقه (ورودی، خروجی و دستاوردها) بررسی شده و در نهایت نتایج بدست آمده تحلیل شده است.
ارزیابی
علم و فناوری
بند 26 قانون بودجه 1388
2011
03
21
https://rahyaft.nrisp.ac.ir/article_13505_59b465cd908c6cdf91fb6e766c17f748.pdf
رهیافت
1027-2690
1027-2690
1390
21
48
بررسی میزان همکاری های علمی کشورهای حوزه خلیج فارس با کشورهای اسکاندیناوی در پایگاه اطلاعاتی اسکاپوس طی سال های 1989-2009
عارف
ریاحی
علیرضا
نوروزی
در سالهای اخیر مطالعات فراوانی توسط پژوهشگران و سیاستگذاران علمی کشورها در رابطه با همکاریهای علمی پژوهشی صورت گرفته و اهمیت و مزایای این همکاریها و همچنین جنبههای گوناگون آن به شدت مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این پژوهش بررسی میزان همکاریهای علمی کشورهای حوزه خلیج فارس با کشورهای اسکاندیناوی در پایگاه اطلاعاتی اسکاپوس طی سالهای 1989-2009، است. پژوهش حاضر، پژوهشی پیمایشی- توصیفی است و از روش علمسنجی برای انجام این پژوهش استفاده شده است. در پژوهش حاضر، وضعیت تولید علم 8 کشور حوزه خلیج فارس و 5 کشور اسکاندیناوی و مشارکت علمی آنها در تولید مقاله و پروانههای ثبت اختراع مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. یافتهها نشان میدهد که در سالهای اخیر همکاریهای علمی کشورهای دو منطقه در تولید مدارک علمی مشترک روند رو به رشدی را طی کرده و از سال 2004، به بعد رشد سالانه 31 درصدی را داشته است، اما به طور کلی همکاریهای علمی مشترک میان آنها در مقایسه با همکاری علمی بینالمللیشان، درصد بسیار ناچیزی را به خود اختصاص داده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که در میان پژوهشگران حوزههای مختلف علوم، پژوهشگران حوزه پزشکی فعالترین و در میان کشورهای پرکار دو منطقه، ایران از حوزه خلیج فارس و سوئد از منطقه اسکاندیناوی فعالترین کشورها به شمار میآیند. در میان سازمانهای پرکار نیز، دانشگاه کارولینسکای سوئد، دانشگاه پزشکی کارولینسکا، دانشگاه کویت و دانشگاه علوم پزشکی تهران از اصلیترین مراکز و مؤسسههای آموزشی و پژوهشی در تولید مقالههای علمی مشترک به حساب میآیند. نتایج این پژوهش همچنین نشان میدهد که در هر دو منطقه، همبستگی بسیار بالایی میان میزان تولیدات علمی هر کشور و میزان همکاریهای علمی آن کشور وجود دارد.
همکاری علمی
علم سنجی
کشورهای حوزه خلیج فارس
کشورهای اسکاندیناوی
پایگاه اطلاعاتی اسکاپوس
2011
03
21
https://rahyaft.nrisp.ac.ir/article_13506_cd7df82957ebf19426e832f3e1c8942b.pdf
رهیافت
1027-2690
1027-2690
1390
21
48
تعیین اولویت های تحقیقاتی کشور و شاخص های انتخاب طرح های کلان ملی در حوزه صنایع، معادن و ارتباطات
حمیدرضا
طهوری
مینا
نوری
پرستو
جلیلی
نظام پژوهش و فناوری کشورها نقش عمده و انکارناپذیری در توسعه علم و فناوری آنها دارد. با بررسی این نظام در کشور مشاهده میشود که با وجود فعالیتها و پیشرفتهای ارزنده و چشمگیر در عرصه علم و فناوری به ویژه در دو دهه اخیر، همواره فقدان یک نظام راهبری کلان و مدیریت جامع که توسعه علم و فناوری را در کل کشور به صورت کنترل شده در مسیر اولویتها هدایت کند، مانع موازی کاری شده و موجب حداکثر همکاری و همافزایی شود، احساس میشود. در این راستا کمیسیونهای شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری، موظف به تعیین اولویتهای پژوهش و فناوری و طرحهای کلان ملی در حوزه تخصصی خود شدند. کمیسیون صنایع، معادن و ارتباطات با 10 عضو حقیقی و 9 عضو حقوقی، به انجام مطالعات تطبیقی اسناد بالادستی، بخشی و فرابخشی کشور، و نیز انجام مباحث کارشناسی برای تعیین حوزههای اولویتدار راهبردی پژوهش و فناوری کشور اقدام کرد. نتیجه این مطالعات، تعیین هفت حوزه هوا فضا، هستهای، صنایع دریایی، نفت، گاز و پتروشیمی، صنایع نوین، فناوری اطلاعات و ارتباطات و صنعت آب و برق به عنوان حوزه های اولویتدار پژوهش و فناوری در کشور، تعیین شاخصهای انتخاب طرحهای کلان ملی، و تعریف طرحهایی است که اجرای آنها نیازمند مدیریت متمرکز در سطح کشور و نیز تخصیص منابع مالی مناسب باشد، با مشارکت چند دستگاه و نهاد به اجرا درآمده و دستاوردها و آثار قابل توجهی از اجرای آنها به جا بماند و البته منطبق با اولویتهای راهبردی کشور نیز باشند. در مقاله حاضر، به تشریح کار و نتایج حاصل پرداخته شده است.
اولویت پژوهش و فناوری کشور
اسناد بالا دستی
شاخص های انتخاب طرح کلان ملی
طرح کلان ملی
کمیسیون صنایع، معادن و ارتباطات
2011
03
21
https://rahyaft.nrisp.ac.ir/article_13507_a4cf0548f9af021b5fed23be12758bdf.pdf
رهیافت
1027-2690
1027-2690
1390
21
48
تأملی بر پایگاه اطلاعات استنادات علمی اسکاپوس
غلامعلی
منتظر
وحید
خطیبی
هرچند کمتر از شش سال از عمر پایگاه اطلاعاتی اسکاپوس می گذرد اما ظرف همین مدت کوتاه به پایگاهی بی بدیل در عرصة نمایه سازی اطلاعات تبدیل شده است. حضور بیش از 18000 عنوان نشریات علمی از 5000 ناشر بین المللی، 41 میلیون مدرک علمی، 23 میلیون پروانة اختراع و 435 میلیون صفحة وبِ علمی و همراهی آن از طریق موتور کاوش سایروس در محیط وب، امکانات منحصر بهفردی را برای این پایگاه به وجود آورده است. شناخت مبنای تاریخی پدید آمدن این پایگاه با تأکید بر اینکه اسکاپوس نام تپه ای مقدس در بیت المقدس و در محل فعلی دانشگاه هبرو از یک سو و شناسایی امکانات مختلف این پایگاه و نیز شرایط ورود نشریه های جدید در این پایگاه از مهم ترین نکاتی است که در این مقاله به آن پرداخته شده است.
اسکاپوس
پایگاه اطلاعاتی
سایروس
انتشارات الزویر
2011
03
21
https://rahyaft.nrisp.ac.ir/article_13508_55496ca3376d581168d383cb164b11fe.pdf