مرکز تحقیقات سیاست علمی کشوررهیافت1027-2690153620051222تکامل آموزش عالی: تحولات تاریخی و مشکلات پیش روی کشوهای در حال توسعه13403FAحمیدآراسته-Journal Article19700101مورخان از دانشگاهها به عنوان دستاورد بزرگ روشنفکری قرون وسطی یاد می کنند که ماهیت و اداره سازمانی آنها در اسکندریه باستان و فرهنگ اسلامی ریشه دارد. دانشگاهها توسط فرایندهای پیچیدهای شکل گرفتند که طی آن انسانها و فرهنگها با هم ترکیب شدند. دانشگاههای معاصر به عنوان یکی از نهادهای مهمی محسوب میشوند که فرهنگ و دانش توسط آنها آنتقال می یابند. این مقاله به طور خلاصه تحولات تاریخی 800 سال گذشته آموزش عالی در جهان را منعکس میکند. اهمیت دادن به توسعه منابع انسانی، استقلال دانشگاهی و پاسخگویی، از جمله دستاوردهای مهم تجربیات گذشته آموزش عالی است. در پایان، برخی از موضوعات و مشکلات یپش روی کشورهای در حال توسعه مورد بحث قرار میگیرند. مرکز تحقیقات سیاست علمی کشوررهیافت1027-2690153620051222ظرفیت سازی ملی13404FAعلی اکبرموسوی موحدی-ابوالفضلکیانی بختیاری-عبد المجیداسکندری-Journal Article19700101یکی از مسائل پیش روی سازمانها و دستگاههای دولتی، غیردولتی، و خصوصی همزمان با سرمایهگذاری سختافزاری و نرمافزاری، ظرفیت سازی سازمانی به ویژه از نوع علمی و معرفتی آن است. ظرفیتسازی تعاریف وحوزه شمول گوناگونی دارد و توسعه منابع انسانی اعم از پژوهش، آموزش، پرورش و حرفهآموزی و زیرساختها و بسترسازی فیزیکی و هم توسعه فضای مطلوب رشد و ارتقاء درونسازمانی برونسازمانیها به ویژه مشارکت بینالمللی را شامل میشود هر کشوری در راستای پیمودن مسیر توسعه پایدار، تا حد زیادی بر توانمندسازی و ظرفیتسازی نیروی انسانی، نهادهای تابعه و شرایط محیطی و اکولوژیکی خود نیازمند است. بنابراین ظرفیتسازی باید در کلیه سطوح فردی، سازمانی و اجتماعی صورت پذیرد تا کشورها بتوانند با برخورداری از تفکر استراتژیک، آموزش مستمر، خلاقیت و مدیریت دانشمدار و کارآمد به توسعه پایدار دست یابند. نکته مهمدر راستای ایجاد تراکم دانش و جاریشدن آن در تمامی شالودهها و ساختارهیا فردی، سازمانی و اجتماعی این است که باید شیوه ظرفیتسازی یکسان و یکنواخت نباشد و با یک فرمول واحد برای همه افراد، سازمانها و اجتماعات نمیتوان نسبت به این کار مبادرت نمود، باید به گونهای برنامهریزی شود که چیزهای متفاوت برای افراد و ساختارهای متفاوت طراحی گردد. در این نوشتار ضمن اشاره به اهمیت و تعاریف گوناگون ظرفیتسازی، سطح و ابعاد گوناگون و همچنینحزوه شمول آن مورد بررسی قرار میگیرد. مرکز تحقیقات سیاست علمی کشوررهیافت1027-2690153620051222نقش دانشگاه ها در کاهش مهاجرت نخبگان13405FAعباسصادقی-نادرافقی-Journal Article19700101هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی نقش دانشگاهها در کاهش مهاجرت نخبگان از دیدگاه اعضای هیئت علمی، کارشناسان و مدیران دانشگاهها و ارائه راهکارهایی برای کاهش آن میباشد. برای دستیابی به هدف فوق یک شاخص کلان به نام «برقراری روابط دانشگاههای داخل با خارج» با چهار زیر شاخص تبادل استاد و دانشجو، طرحهای تحقیقاتی مشترک بینالملی، ایجاد شعبههای دانشگاههای خارجی، دورههای مشترک با دانشگاههای دیگر کشورها مطرح میباشد. نرخ تحقیق پیمایشی با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه میباشد و نمونه آماری حدوداً 650 نفر است که اعضای هیئت علمی، کارشناسان، مدیران اجرایی و مدیران گروه علمی را دربرمیگیرد. در تحقیق حاضراز پرسشنامه محقق ساخته جهت استخراج دیدگاهها استفاده شد. یافتههای تحقیق در بخش پرسشنامه نشان میدهد که در کاهش پدیدۀ مهاجرت نخبگان، ویژگیهای فردی، مجموعه عوامل داخلی به عنوان ساختار درونی، عناصر خاص دانشگاهی، عوامل ارتباط بینالمللی و زیرمجموعههای آن همگی از طریق فضای دانشگاهی تأثیر بسزایی دارند. مرکز تحقیقات سیاست علمی کشوررهیافت1027-2690153620051222توسعه سرمایه های انسانی در صنعت الکترونیک13406FAمهرنوشبسته نگار-Journal Article19700101سرمایههای انسانی یکی از مؤلفههای اصلی توسعه فناوری است. کشورهای پیشرفته تمرکز خود را بر ارتقاء و حفظ سرمایههای انسانی متخصص قرار دادهاند. در این مطالعه با توجه به اینکه منابع انسانی کشور در صنعت الکترونیک بیتشر شامل کارگران ماهر و ساده (به ترتیب 5/45 و 9/38 درصد) میباشد سعی شده راهبردهایی برای ارتقای سرمایههای انسانی ارائه شود. ترکیب جمعیتی منابع انسانی در صنعت الکترونیک کشور (7/7 درصد مهندس، 9/7 درصد تکنسین) بسیار شبیه به ترکیب جمعتی کشورهای در حال توسعه است و با ترکیب دموگرافیک کشورهای توسعهیافته که شبیه به بیضی میباشد، بسیار فاصله داد. بنابراین میتوان ترکیب با نمایی بیضی را به عنوان چشمانداز توسعه سرمایههای انسانی در صنعت الکترونیک کشور در نظر گرفت. بر این اساس راهبردهای ارائه شده در این مقاله شامل راهبردهای توسعه سرمایههای انسانی متخصص اعم از آموزشهای قبل از شروع کار در صنعت الکترونیک، تأسیس دانشکدههای علمی و کاربردی و گرایشهای میانرشتهای، افزایش سطح مهارت فنون مرتبط با سنعت الکترونیک در حوزه روشها و تجهیزات و راهبردهای توسعه محققان که شامل حمایتهای مالی و مالیاتی و مدیریت از تحقیقات الکترونیک و تقویت مراکز تحقیقاتی و آزمایشگاهی مرتبط با صنعت الکترونیک، ایجاد افزایش فرصتهای مطالعاتی، جهت دادن به پایاننامههای کارشناسی ارشد و دکتری به سمت نیازهای این صنعت میباشد. مرکز تحقیقات سیاست علمی کشوررهیافت1027-2690153620051222آینده پژوهی، مفاهیم و روش ها13407FAحجت اللهمرادی پور-Journal Article19700101شناخت و درک هرچه بیشتر آینده و ناشناختههایی که فراروی انسانها و جوامع بشری قرار دارد از اهمیت بالایی برخوردار است. این شناخت به ما کمک مینماید که از خطر رویارویی با ناشناختهها دوری ننماییم. همچنین آیندهشناسی این امکان را به انسانها میدهد که یک قدم بیشتر از حال گام بردارند. اطلاع نسبی از آنچه که ممکن است در آینده اتفاق افتد و وقوع آن محتمل است، ضروری به نظر میرسد. این شناخت به برنامهریزان و دانشمندان کمک مینماید تا در عرصههای مختلف با اطمینان خاطر برنامهریزی نمایند. در این مقاله سعی شده است که ضمن معرفی آیندهشناسی و اهمیت آن، روشهایی که تاکنون در این زمینه علمی مورد استفاده قرار گرفته است معرفی شود. مرکز تحقیقات سیاست علمی کشوررهیافت1027-2690153620051222ارزیابی مجلات ایرانی فهرست شده در مؤسسه اطلاعات علمی (ISI)13408FAعلی اکبرصبوری-0000-0003-0604-9465Journal Article19700101از بین دهها مجله علمی پژوهشی کشور که به زبان لاتین منتشر میشوند، تنها سه مجله شیمی و مهندسی شیمی ایران (IJCCE)، مجله پلیمر ایران (IPJ) و مجله علم و صنعت ایران (IJST) در فهرست و پگاه علم (WOS) مؤسسه اطلاعات علمی (ISI) قرار دارند که مقالات منتشر شده در آنها به عنوان تولید علمی جهانی نمایه میشود. این سه مجله از جمله مجلاتی هستند که درتوسعه تعدادمجلات لیست ارجاعات علوم محض قرار گرفته و از این رو باید آنها را در لیست مجلات درجه دوم ISI قرار داد فاکتور تأثیر (IF) سه مجله IPJ, JJCCE و IJST در سال 2004 به ترتیب 34/0، 33/0 و 03/0 و در همین سال شاخص فوری آنها به ترتیب 062/0، 122/0 و 013/0 بوده است. نیمه عمر ارجاعات به مجله و نیمهعمر ارجاعات در مجله، به ترتیب در مورد IJCCE 1/5 سال و بیش از ده سال در دو مورد IPJ و IJST هر دو کمیت بیش از ده سال میباشد. امروزه استانداردسازی مجلات علمی پژوهشی کشور به منظور نمایهسازی آنها در ویگاه علم برای افزایش میزان مشارکت ایران در تولید علم جهانی بیش از پیش باید مورد توجه قرار گیرد. مرکز تحقیقات سیاست علمی کشوررهیافت1027-2690153620051222بررسی رفتارهای اطلاع یابی اعضای هیأت علمی دانشکده های پزشکی13409FAمژدهسلاجقه-رهیرحیاتی-Journal Article19700101هدف از این تحقیق بررسی رفتارهای اطلاعیابی اعضای هیئت علمی دانشگاههای علوم پزشکی کشور است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که عوامل مؤثر جهت طرح موضوع یا ایجاد سوال در ذهن اعضای هیئت علمی دانشگاههای علوم پزشکی کشور به ترتیب اهمیت عبارت از: مواجهه شد با بیمار، مطالعه متون پزشکی، مطالعه پروندههای پزشکی بیماران، مطالعه نتایج پاراکلینیک بیماران و طرح سوال از طرف دانشجویان اعضای هیئت علمی برای یافتن پاسخهای علمی از منابعی همچون: استفاده از شبکه اینترنت، مجلههای مروری یا پژوهشی پزشکی، ارتباط با دوستان و همکاران، استفاده از فهرستهای موجود در کتابخانه، نمایه نامهها و چکیدهنامهها و موارد ارجاعی از طرف همکاران بهره میجویند. در این مقاله روشهای اطلاعیابی، مکانیابی منابع، روزآمدسازی اطلاعات، موانع دستیابی به اطلاعات هدفهای پژوهش و روشهای جستجوی منابع تشریح میگردد. مرکز تحقیقات سیاست علمی کشوررهیافت1027-2690153620051222مؤسسه مبادلات آکادمیک آلمان (DAAD)13410FAعباسشکروی-Journal Article19700101مؤسسه مبادلات آکادمیک آلمان (دآد) DAAD سازمانی است که از بهم پیسوتن مؤسسات آموشعالی آلمان ایجاد شده است و مأموریت آن ارتقاء روابط آموزشی و آکادمیک بین مؤسسات آموزشی آلمان و سایر کشورهای جهان می باشد. این مؤسسه ابتدا در سال 1925 میلادی با نام خدمات مبادله آموزش عالی به ابتکار دوائر آموزشی در آلمان شکل گرفت و هماکنون با 231 سازمان آموزشی و 125 بدنه دانشجویی به فعالیتهای آکادمیک خود ادامه می دهد. مؤسسه مبادلات آکادمیک آلمان با برنامههای ویژهای با اهداف گوناگون با نامهای مختلف در کشور آلمان با برنامههای ویژهای با اهداف گوناگون با نامهای مختلف در کشور آلمان و سرتاسر جهان فعالیت دارد. در این مقاله سعی شده است ه درمورد «اهداف» «برنامههای آموزشی و پژوهشی»، «نقش» و نحوه «اعطای انواع بورسها» به دانشجویان، فارغالتحصیلان و دانشمندان آلمانی و «همکاری نزدیک با بنیادی نخبهپرور» مانند بنیاد نخبهپرور «ماکس پلانک» و بنیاد نخبهپرور «الکساندر فن هامبولد» که بعضاً بیش از 140 سال تجربههای اندوخته شده علمی و فرهنگی و پژوهشی در همه علوم در آلمان و کشورهای جهان دارند، توضیح داده شود. در برنامه «راهبریدی لیسبون» موضوع مشارکت آموزش نظری و علمی تدوین و تصویب شده است. این برنامه در سال 2000 شروع و اجرا شده است و تا سال 2010 ادامه خواهد داشت سرلوحه اهداف این برنامه این است که اتحادیه اروپا باید رقابتیترین و پرتحرکترین اقتصاد مبنی بر دانش در جهان داشته باشد و به یک رشته اقتصادی پایدار با میزان اشتغال بیشتر و بهتر و همبستگی اجتماعی بالاتری دست یابد. مرکز تحقیقات سیاست علمی کشوررهیافت1027-2690153620051222آشنایی با شورای پژوهشی علوم زیستی و زیست فناوری انگلستان13411FAجمشیدخان چمنی-Journal Article19700101انجمن پژوهشی علوم زیستی و بیوتکنولوژی (BBSRC) در انگلستان، سرمایهگذار عمده پژوهشهای پایه و راهبردی زیستی در آن کشور میباشد. وظیفه اصلی این انجمن پژوهشی، حمایت از پژوهشگران و محققین کشور، برقراری ارتباط میان صنعت و دانشگاه، حمایت از پژوهشهای کاربردی در تجارت و ایجاد اشتغال عمومی در زمینه علوم زیستی میباشد. در کشور انگستان هشت انجمن علمی پژوهشی حمایتکننده پژوهش در شاخههای مختلف علوم وجود دارد که انجمن علوم زیستی و زیستفناوری از میان آنها بیشترین بودجه را در اختیار داشته و بیشترین قراردادها را میان دانشگاهها و شرکتهای تجاری برقرار میازد. BBSRC در سال 1994 توسط آکادمی علوم سلطنتی انگلستان با الحاق انجمن پژوهشی کشاورزی و مواد غذایی و انجمن پژوهشی علوم مهندسی شکل گرفت. BBSRC سالانه حدود 336 میلیون پوند در زمینههای علوم زیستی و زیستفناوری سرمایهگذاری کرده و در اختیار پژوهشگران دانشگاهها و صنعت قرار میدهد. علوم مطالعه ژنها زیستشناسی سلولهای بنیادی، بیونانوتکنولوژی، علم پرورش گیاه و دام وعلوم مربو به یستپردازش از جمله مواردی هستند که مورد توجه BBSRC قرار داشته و بیشتر سرمایهگذاری را در این زمینه متمرکز میکند. زیستشناسی ارگانیسمها، علوم مربوط به رژیم غذایی و سلامت، پیری، بیماریهای عفونی و ایمنی، جمعیتها و سازوکارهای زیستی که فرایندهای تجدید انرژی را پایهریزی میکنند نیز از جمله موارد حمایت BBSRC می باشند. سهم عمده دانشکدههای علوم زیستی در دانشگاههای انگلستان، پژوهشهای خود را در راستای این موارد که از جمله نیازهای اساسی کشور و سایر کشورها میباشد متمرکز کرده و از حمایتهای مالی BBSRC برخورداری میشوند. BBSRC بودجه خود را از منابع دولتی و نیز مشارکت در سود سرمایهگذاری بر روی پژوهشهای دانشگاهها و وارد کردن آنها به صنعت تأمین مینماید. مرکز تحقیقات سیاست علمی کشوررهیافت1027-2690153620051222بنیاد جان تمپلتون13412FAآذیننوروزی-Journal Article19700101جان مارکس تمپلتون، یک مشاور مالی بازنشسته، اکنون در 93 سالگی یکی از ثروتمندترین انسانها میباشد. ایشان بنیاد جان تمپلتون را در سال 1987 و با هدف ارتقاء و ترغیب تحقیق و کنکاش در مرز بین علم و دین تأسیس نمود. بنیاد مذکور سعی دارد از طریق حفظ ارتباط نزدیک با دانشمندان، دینشناسان، پزشکان، فیلسوفان و سایر بزرگان علم و دین و با تشویق همکاری و گفتگو بین آنها موجب ایجاد ارتباط بین علم و دین میگردد. همچنین با حمایت مالی از تحقیقاتی که در حد تان درک انسان از هدف نهایی آفرینش بشر را افزایش دهند، در پی ایجاد درک عمیقتری از تأثیر معنویات و اعتقادات ارزشمند بر روی جنبههای مختلف زندگی دنیوی و معنوی انسان است با این امید که به ورود مجدد ایمان به زندگی مدرن کمک نماید. ایشان سالانه بخشی از دارایی خود را جهت اهدا جوائز نفیس نقدی به فعالیتهای ممتاز تحقیقاتی درباره ارتباط بین علم و دین صرف مینماید. مرکز تحقیقات سیاست علمی کشوررهیافت1027-2690153620051222انجمن ماکس پلانک13413FAابراهیمابوذری لطف-مرضیهابوذری لطف-Journal Article19700101انجمن ماکس پلانک (OMPS) در 26 فوریه 1948، به عنوان جانشین انجمن کایزر ویلهلم (KWS). برای پیشبرد علوم تأسیس گردید. به لحاظ سابقه و وسعت قلمروهای پژوهشی، این انجمن درسطح جهان بینظیر است. کسب 15 جایزه نوبل توسط پژوهشگران این انجمن کایزر ویلهم از سال 1914 تا سال 1948، معیار مناسبی برای پی بردن به سابقه درخشان و نیز وسعت زمینههای پژوهشی در این انجمن است. انجمن ماکس پلانک دارای بیش از 80 مؤسسه تحقیقاتی در سراسر آلمان و بعضی کشورهای اروپایی می باشد. تحقیقات در این موسسهها در سه بخش عمده صورت میگیرد: بخش شیمی، فیزیک و تکنولوژی؛ بخش علوم زیستی و پزشکی، و بخش علوم انسانی. رسالت این انجمن، پژوهش برای آینده است. طرحهای این انجمن غالباً بسیار جدید، وسیع و پیچیده هستند و به دلیل زمان طولانی، بالا بودن هزینه و نیاز به تجهیزات ویژه، معمولاً برای دانشگاهها اجرای اینگونه طرحها چندان جذاب نیستند و در مؤسسههای پژوهشی وابسته به انجمن ماکس پلانک انجام میشوند. پژوهشهای انجمن، مکملی برای پژوهش در دیگر بخشها مانند دانشگاهها و موسسات غیرانتفاعی است.