رشد تولید ناخالص به عنوان یکی از شاخصهای رشد و توسعه اقتصادی کشورها مطرح بوده است. ولی با توجه به اینکه این شاخص، معیار مناسبی جهت تعیین رفاه شهروندان نمیباشد، توجه اقتصاددانان به شاخصی معطوف شدکه علاوه بر متغیرهای اقتصادی، متغیرهای اجتماعی و انسانی را نیز شامل گردد. یکی از بهترین این شاخصها، شاخص توسعه انسانی میباشد. این شاخص در واقع نوعی جدول تناسبی است که در آن کشورهای جهان براساس فاکتورهایی از جمله امید به زندگی، نرخ باسوادی، آموزش، بهداشت، تغذیه و نیز درآمد سرانه واقعی مورد مقایسه قرار میگیرند. شاخص توسعه انسانی از شاخصهای مهم توسعهیافتگی است و کاربردهای بسیاری از سطح ملی و بینالمللی دارد. مهمترین کاربرد این شاخص، شناسایی زمینههای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که به جهت سیاستگذاری نیازمند حمایت و توجه بیشتری هستند و درنهایت فراهم نمودنتمهیدات لازم جهت بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور است. مطالعات انجام شده وجود ظرفیتهای بالقوهای را در کشورهای اسلامی جهت افزایش شاخص توسعه انسانی نشان میدهند که به واسطه رفع موانع موجود در اتخاذ سیاستگذاریهای مناسب میتوان گامهای مؤثری در این زمینه برداشت. گزارش اخیر شاخص توسعه انسانی، از بهود این شاخص در سالهای پس از انقلاب در ایران خبر میدهد به طوری که رتبه ایران در طی سی سال اخیر با 16 پله صعود از 110 به 94 در سال جاری ارتقاء یافته است. با توجه به وجود ظرفیتها و قابلیتهای موجود در کشور و همچنین حضور نیروهای جوان و مستعد ایرانی، با برنامهریزی و سیاستگذاری صحیح میتوان شاهد افزایش این شاخص در سالهای آتی و رسیدن به سطح توسعهیافتگی در کشورمان باشیم.
)