معناسازی جمعی اعضای هیئت ممیزه در فرایند ارتقا: بازتعریف هویت حرفه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

10.22034/rahyaft.2025.11741.1525

چکیده

در فرایند تصمیم‌گیری گروهی، اعضای هیئت ممیزه تحت تأثیر عوامل درونی مانند تجارب گذشته، چارچوب‌های شناختی و باورهای علمی از یک سو و ویژگی‌های درخواست‌های مطرح شده از سوی دیگر، هویت حرفه‌ای خود را به عنوان ممیز تعریف کرده و بر اساس آن، صلاحیت متقاضیان را ارزیابی می‌کنند. این فرآیند صرفاً به تصمیمی برای ارتقا ختم نمی‌شود، بلکه موجب بازتعریف هویت‌های حرفه‌ای متنوع و پویا برای اعضای هیئت ممیزه و متقاضیان می‌شود و جهت‌گیری‌های آینده را مشخص می‌کند. هدف این پژوهش، بررسی معانی خلق شده‌ی هویت حرفه‌ای توسط اعضای هیئت ممیزه بود. برای نیل به این هدف، سه سوال پژوهشی مطرح شد: 1) اعضای هیئت ممیزه چگونه هویت خود را در نقش ارزیاب معنا می‌کنند؟؛ 2) اعضای هیئت ممیزه چه ملاک‌های جدیدی برای تصمیم‌گیری درباره ارتقای اعضای هیئت علمی وضع می‌کنند؟؛ و 3) چه عوامل فردی و موقعیتی بر شکل‌گیری معناسازی جمعی اعضا تأثیر دارند؟ این پژوهش با استفاده از روش مطالعه موردی و مبتنی بر چارچوب معناسازی جمعی، فرایند تصمیم‌گیری گروهی اعضای هیئت ممیزه و تأثیر عوامل فردی و موقعیتی را کاوش کرد. میدان مطالعه این پژوهش جلسات هیئت ممیزه در دانشگاه بوده و واحد تحلیل آن جلسات هیئت ممیزه است که در بازه زمانی 1396 تا 1402 پس از اجرایی شدن آیین‌نامه ارتقاء در یکی از دانشگاه‌های دولتی برگزار شده‌اند. داده‌ها از طریق مشاهده مشارکتی جزئی فردی جمع‌آوری شد و تحلیل آن‌ها در دو مرحله کدگذاری اولیه و ثانویه صورت گرفت. جهت اعتباریابی یافته‏ها ضمن همسوسازی و استفاده از چندین منبع داده از کنترل اعضا نیز استفاده شد. سه جریان اصلی همزمان شامل تلخیص، نمایش و نتیجه‌گیری، نشان داد که اعضای هیئت ممیزه در فرآیند برساخت هویت حرفه‌ای خود، بین دو قطب محافظت از شأن حرفه‌ای تا تسهیل‌گر مسیر شغلی، ملاک‌های جدیدی مانند قلم متقاضی، مرجعیت علمی، تنوع سبد پژوهشی و کسوت استادی را فراتر از آئین‌نامه وضع می‌کنند. این فرآیند معناسازی جمعی تحت تأثیر پیشینه فردی، تجربه پژوهشی، رشته تخصصی و نوع عضویت اعضای هیئت قرار دارد و با چالش‌های تصمیم‌گیری گروهی، استانداردهای دوگانه و رفت و برگشت بین ملاک‌های مرجعی و هنجار مرجعی مواجه است. همچنین، تصمیمات به عوامل زمینه‌ای مانند نوع درخواست متقاضی، کمیت مستندات و امتیازات قبلی کمیته و کمیسیون تخصصی وابسته هستند. معانی جمعی در بستر فرصت‌های رسمی و غیررسمی تعامل و مذاکره اعضا برای تصمیم‌گیری گروهی خلق می‌شود. بررسی این فرصت‌ها از منظر معناسازی جمعی می‌تواند به اقدامات مؤثرتر، استانداردسازی فرآیندها و پیشگیری از آسیب‌ها در ممیزی منجر شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Collective Sense-making Among Promotion Committees: A Redefinition of Professional Identity

نویسنده [English]

  • Morteza Taheri
Department of Educational Administration, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

This study explored the collective sense-making processes of promotion committees members as they evaluate faculty promotion cases. By examining the interactions among committees members, the study sought to understand how their pre-existing cognitive frameworks and shared understandings within the academic community shape their professional identities as evaluators. This research reveals that decisions made by promotion committees have profound implications beyond the immediate outcome of a promotion or denial. The collective sense-making processes of committee members shape and reshape the professional identities of both evaluators and applicants, influencing future actions and perceptions of their roles. The research questions addressed how board members construct their identities within the evaluation role, what new criteria they develop for faculty promotion decisions, and what individual and contextual factors influence their collective sense-making. Employing a case study approach grounded in the framework of collective sense-making, this research examined the group decision-making processes of audit board members regarding faculty promotion requests and how individual and contextual factors influenced these processes. This study analyzed the meetings of a university's promotion committee between 2017 and 2023. Data were collected through partially participating observation. Analysis involved two rounds of coding and three concurrent processes: summarizing, visualizing, and concluding. The analysis revealed that board members construct their professional identities along a continuum, ranging from guardians of academic standards to facilitators of career advancement. They develop additional, informal criteria beyond formal regulations, such as the applicant's writing style, scholarly authority, diversity of research interests, and professorial stature. These sense-making processes are influenced by individual factors such as prior research experience, disciplinary background, and role within the board, as well as contextual factors like the type of promotion request, the quantity of evidence provided, and prior committee recommendations. The study highlights the importance of formal and informal interactions among board members in shaping their collective decisions and underscores the need for further research into these processes to enhance the efficiency, standardization, and fairness of faculty promotion evaluations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Collective Sense-Making
  • Faculty members
  • Promotion committees
  • Professional identity
  • Group decision-making