تحلیل شرایط محیطی نظام توسعهۀ علم و فن‌آوری در کشور، به تفکیک محیط بین‌المللی، منطقه‌ای و اجتماعی (داخلی)، بخشی از فرآیند سیاست‌گذاری علم و فن‌آوری را تشکیل می‌دهد که در طرح سیاست‌گذاری کلان علم و فن‌آوری برای کشور به آن توجه شده است (غفرانی، 1378). در این نوشتار که برگرفته از گفتار هشتم گزارش اصلی طرح مذکور است، شرایط جغرافیایی ـ سیاسی، اقتصادی و فرهنگی منطقه، به ویژه موقعیت راهبردی ایران در منطقه، بررسی و نتیجه‌گیری شده است. تحلیل دقیق و مستمر تحولات، فرصت‌ها و چالش‌های منطقه‌ای، همچنان که در سیاست خارجی و سیاست‌های اقتصادی کشور نقش اساسی دارد، در هر نوع سیاست‌گذاری علم و فن‌آوری نیز نقش کانونی می‌یابد. وجود تعلقات مشترک فرهنگی ـ عقیدتی، سیطرۀ زبان فارسی و وجود ذخایر عظیم انرژی در منطقه، ضمن این که رسالت‌های فراملی (منطقه‌ای) مهمی را برعهدۀ نظام آموزش عالی، پژوهش و فن‌آوری در کشور قرار می‌دهد، بر اولویت‌های تحقیق و توعسه نیز به طور اساسی تأثیر می‌گذارد.
)