مقدمه
مطالعات آینده بهعنوان رویکردی برای ارتقای هوشمندی سیاستی، این امکان را برای سیاستگذاران و پژوهشگران فراهم میسازد تا مسیرهای ممکنِ پیشِرو را شناسایی و بر پایۀ آن تصمیمگیری کنند. در سالهای اخیر، مطالعات آینده بهطور گسترده برای تحقق اهداف و کارکردهای متنوعی در سیاستگذاری علم، فناوری و نوآوری بهکار گرفته شده است؛ از جمله میتوان به «تحلیل ظرفیتها و تأثیربالقوۀ فناوریهای نوظهور»، «تدوین راهبردها و سیاستها و اولویت گذاریِ حوزههای علمی و فناورانه» اشاره کرد.
در نگاهی کلان، اهمیت مطالعات آینده در سیاستگذاری علم، فناوری و نوآوری را میتوان در پنج محور اساسی خلاصه کرد:
الف. هدایت سیاستها و ارتقای انسجام سیاستی به منظور تحقق اهداف توسعهای؛
ب. بهبود فرایند گزینش و اولویت گذاری در حوزۀ علم و فناوری؛
ج. تقویت نظامِ تصمیمگیری و حکمرانیِ علم، فناوری و نوآوری و همافزایی میان ذینفعان؛
د.شبکهسازی و بدیلاندیشی در حوزۀ علم و فناوری؛
ه.تحلیل سیاست و هوشمندی در حوزۀ علم و فناوری.
هدف این ویژهنامه ایجاد زمینهای برای تبادل دانش و تجارب در حوزۀ مطالعات آینده و بازتاب کارکردها، روشها و دستاوردهای آن در سطوح مختلفِ سیاستگذاریِ علم و فناوری است. لذا این ویژهنامه میکوشد با گردآوریِ مقالات مرتبط، ضمن تبیین نقش مطالعات آینده در ارتقای حکمرانی و سیاستگذاریِ علم، فناوری و نوآوری، به شناسایی ظرفیتها، روشها، مشکلات و درسآموختههای ملّی و بینالمللی بپردازد و مسیرهایی برای بهبود سیاستگذاری در ایران پیشنهاد کند.
با توجه به اهمیتِ این موضوع در ایران از پژوهشگران، اندیشمندان و صاحبنظرانِ گرامی دعوت میشود تا بر اساس «قلمرو فصلنامه» دستنوشتههای خود را به ویژهنامه ارسال کنند.
محورهای ویژهنامه
محورهای پیشنهادی ویژهنامه شامل موارد زیر (و نه محدود به آن) است:
چگونگی ارسال دستنوشته
یادآوری 1: در صورت بروز اشکال در ثبت دستنوشته، پدیدآورندگان میتوانند نوشتههای خود را از طریق رایانامة Rahyaft@nrisp.ac.ir ارسال کنند.
زمان بندیِ انتشار ویژهنامه
مهلت ارسال دستنوشتهها تا پایان بهمن 1404 است و نتایجِ اولین دور داوریِ دستنوشتهها طیِ مدت حداکثر 40 روز تعیین خواهد شد. همچنین زمان انتشار ویژهنامه تابستان 1405 پیشبینی شده است.
یادآوری 2: برای تسریع در فرایند داوری و افزایشِ همراستایی مقالات با اهدافِ ویژهنامه، پیشنهاد میشود نویسندگان چکیدۀ حداکثر 1000 کلمهای شاملِ عنوان، اهداف، روششناسی و یافتههای مورد انتظار خود را تا پایان آبان 1404 برای سردبیر مهمان ارسال کنند.
سردبیر مهمان
دکتر کیارش فرتاش، عضو هیئتعلمیِ دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران (رایانامه: k_fartash@sbu.ac.ir)