کاربرد دیدگاه دای در بررسی فرایند سیاستگذاری طرحهای کلان ملی علم و فناوری

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری سیاستگذاری علم و فناوری، دانشگاه تهران، ایران

2 عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری مدیریت فناوری، دانشگاه علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

توسعه علم و فناوری یکی از پیشران‌های اصلی توسعه همه‌جانبه و پایدار کشورها است که بر پایه‌ فعالیت‌های هدفمند تحقیق و توسعه شکل می‌گیرد. تغییر در رویکردهای معطوف به اهداف و نحوه انجام فعالیت‌های تحقیق و توسعه و توجه همزمان به عرضه‌کنندگان و تقاضاکنندگان علم و فناوری در راستای رفع نیازهای جامعه، لزوم برنامه‌ریزی جامع و فراگیر را در این حوزه ضروری می‌کند. طبق تعریف سازمان همکاری و توسعه اقتصادی طرح علمی کلان طرحی است که از نظر اهمیت، حیطه کار و پیچیدگی در حدی است که یک تلاش‌ مشارکتی غیرمتعارف بزرگ را می‌طلبد و همچنین نیازمند تجهیزات، تسهیلات، نیروی انسانی و لجستیک ویژه‌ای برای انجام هستند. در سال‌های اخیر مسئولان حوزه علم و فناوری کشور با درک نقش بی‌بدیل توسعه علم و فناوری در تحقق اهداف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشور، بر لزوم افزایش فعالیت‌های تحقیق و توسعه و به دنبال آن برافزایش هزینه‌های مربوطه تأکید کرده‌اند. مبحث طرح‌های کلان ملی برای اولین بار در سال 1376 در دفتر پژوهشی معاونت برنامه‌ریزی راهبردی ریاست جمهوری با فراخوانی طرح‌های کلان ملی مطرح شد، از آن زمان تاکنون شیوه تصویب طرح‌های کلان ملی دست‌خوش تغییرات زیادی شده است که از آن جمله می‌توان به شیوه تصویب هشتاد به بیست و شصت به چهل اشاره کرد. روند تصویب طرح‌ها در کشور، دارای روندی مشخص و تأیید شده نیست برای مثال شکل تصویب‌ها در کشور روندی بالا به پایین یا پایین به بالا داشته است، روند تصویب طرح‌ها در کشور در اوایل شروع به‌کار دفتر پژوهشی دارای روندی رو به بالا و در سال‌های اخیر به طور کلی روندی رو به پایین داشته است. در این تحقیق تلاش می‌گردد تا معیارهای اصلی مرتبط با تعریف و تصویب پروژه‌های ملی در حوزه علم و فناوری، مورد بررسی قرارگرفته و پیشنهادی جامع برای اجرا در شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری به ‌عنوان بالاترین مرجع فعال در حوزه علم و فناوری کشور ارائه شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Applying Dye Viewpoint in Surveying the Process of Policy-making for Macro National Science & Technology Projects

نویسندگان [English]

  • Seyed Hamed Mazarei 1
  • Seyed Habibolah Tabatabaeian 2
  • Sanam Farnoudi 3
  • Mohammad Naghizadeh
1 Tehran University
2 Allame Tabatabaei University
3 Sciences and Research University
چکیده [English]

One of the main functions of the Supreme Council of Science, Research& Technology is to approve the macro National Projects of Science& Technology. With regard to wide range of these projects, they can improve their own areas. This paper examines the most important measures of policy making and approval of macro national projects of science and technology by two ways: first, comparative study of USA, Japan, Canada, and China. Second, conducting interview with some Science & Technology Experts. The Studies show that criteria of close cooperation of institutions and organizations in the project, focus on superior& key technologies, aligning with macro national projects’ targets and priorities, scientific& non-scientific interests of the society, long-term performance, high budget, and attention to commercializing the results are the most important criteria that must be considered by the Supreme Council of Science, Research& Technology in order to approve the Macro National Projects of Science& Technology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Science& technology
  • Macro national projects
  • Criteria for defining and approval of the projects
  • Dye policy making process